Liongo (mito mula sa Kenya)

LIONGO

Liongo na isinalin ni Roderic P. Urgelles sa Filipino 
Ang mitong ito ay nagmula sa Kenya
na Sinuri ng Pangkat 7


1.(Pagkilala sa may akda) Si Roderic P. Urgelles ang sumalin ng Liongo sa Filipino o Tagalog. Ang pagsasaling wika ay isang napakahalagang bagay upang lubusang maipaintindi ang isang ideya sa isang nagsasalita ng ibang wika. Mayroon tayong patnubay o gabay sa pagsasalin ng wika. Nararapat na isaalang-alang ang orihinal na bersiyon at maging maingat ang pagsasalin nito. Dapat din na hindi lumayo ang ideya o salin na iyong ginagawa sa orihinal na bersiyon.


2.(Uri ng Panitikan) ito ay isang MITOLOHIYA na nagmula sa Kenya. Ang Kenya ay nagmula sa Africa. Ang mitolohiya ay isang halos magkakabit-kabit na kumpol ng mga tradisyonal na kuwento o mito , mga kuwento na binubuo ng isang partikular na relihiyon o paniniwala.

3.(layunin ng may akda) ito ay ang magbigay aral at huwag ibigay ang buong tiwala para sa huli ay hindi maging kaawa-awa at hindi ito ang maging dahilan ng iyong pagkalubog.maraming oras na nagbibigay tayo agad agad ng tiwala kahit sinusuklian tayo ng hindi mabuti,kahit sa panahon ngayon maraming tao ang mga dapat pinagkakatiwalaan lalo na yung mga do mo pa mashado kilala ayun ang layunin ng may akda sa atin.

4.(tema o paksa ng akda)
Datapwat walang isang particular na kuwento o akda ang NASA katanungan maaring malaman ang isang team o paksa ng isang akda mula sa simulang bahagi ng isang kwento

• 5.(mga tauhan/karakter ngt akda)

- Liongo
-Mbwasto
-Haring Ahmad

6.(Tagpuan/Panahon)  sa bansang Kenya,Silangang Africa
Kenya ay ipinangalan mula sa Mount Kenya- ang pangalawang pinakamataas na Bundok sa Africa. Ang Kikuyu mga tao na nanirahan sa paligid ng kasalukuyang araw Mt Kenya tinutukoy ito bilang Kirinyaga o Kerenyaga, ibig sabihin ng bundok ng kaputian dahil sa kanyang nalimitahan na bundok sa snow.

7. (nilalaman) Ibinigay ng hari kay liongo na maging asawa ang anak nitong dalaga. Subalit sa huli,si Liongo ay pinatay ng kanyang anak na lalaki. May kinakaharap na suliranun si liongo at ito ay gusto siyang mawala ng kanyang pinsan na si Hari Ahmad kaya ipinakulong si Liongo at ikinadena. Pero hindi ito napigilan si Liongo kaya nag isip si Liongo ng pagpupuri na kung saan ang mga nasa labas ng bilangguan ay umaawit ng parirala na nakapagbigay daan kay liongo na makatakas nang hindi napapansin ng mga bantay.Sa kanyang pagtakas ay nanirahan siya sa sa kagubatan at nagsanay.Subalit nadakip uli siya noong sumali siya sa paligsahan ng pakana pala ng hari kahit si Liong ay ipinanganak sa pitong bayang nasa baybaying dagat ng makata sa kanilang lugar,mataas at malaks katulad ng higante.Pero mayroon pa ring kahinaan si Liongo na tanging siya at ang kanyang ina lamang ang nakakaalam. kapag siya ay matamaan ng karayom na pusod  ay mamatay siya,siya ay hari ng Ozi at ungwana sa Tana Delta at shangha sa Faza sa isla ng pate.

8.(mga kaisipan o ideyang taglay ng akda) Katulad nung aming payo na Huwag magtiwala sa iba at Huwag kang susuko sa mga problemang binibugay sayo kasi lahat ng problema ay nalalampasan

9.( istilo ng pagkakasulat ng akda/teoryangpampanitikan)
-Humanismo
-Realismo
-Sosyoholikal

10.(buod)

Isinilang si Liongo sa isa sa pitong bayang nasa baybaying- dagat ng Kenya. Siya ang nagmamay-ari ng  karangalan bilang pinakamahusay na makata sa kanilang lugar. Malakas at mataas din siya tulad ng isang higante, na  hindi nasusugatan ng ano mang mga armas. Ngunit kung siya’y tatamaan ng karayom sa kaniyang pusod ay mamamatay siya. Tanging si Liongo at ang kaniyang inang si Mbwasho ang nakaaalam nito.Hari siya ng Ozi at Ungwana sa Tana Delta, at Shangha sa Faza o isla ng Pate.

Nagtagumpay siya sa pananakop ng trono ng Pate na unang napunta sa kanyang pinsang si Haring Ahmad (Hemedi) na kinilalang  kauna-unahang namuno sa Islam. Ang pagbabago ay naging mabilis mula sa Matrilinear  na pamamahala ng mga kababaihan tungo sa Patrilinear na pamamahala ng kalalakihan sa  pagsasalin ng trono. Nais ni Haring Ahmad na mawala si Liongo kaya ikinadena at ikinulong siya nito. Nakaisip si Lionggo ng isang pagpupuri. Habang ang parirala (Refrain) nito ay inawit ng mga nasa labas ng bilangguan, bigla siyang nakahulagpos sa tanikala na hindi nakikita ng bantay. Nang makita ito ng mga tao, tumigil sila sa pag-awit. Tumakas siya at nanirahan sa Watwa kasama ang mga taong naninirahan sa kagubatan. Nagsanay siyang mabuti sa paghawak ng busog at palaso na kinalaunan ay nanalo siya sa paligsahan ng pagpana. Ito pala’y pakana ng hari upang siya ay  madakip at muli na naman siyang nakatakas. Kakaunti lang ang nakaaalam tungkol sa matagumpay na pagwawagi ni Liongo sa digmaan laban sa mga Gala (Wagala). Kaya naibigay ng hari ang kaniyang anak na dalaga upang ang bayaning si Liongo ay mapabilang sa kaniyang pamilya. Nang lumaon si Liongo ay nagkaanak ng isang lalaki na nagtraydor at pumatay sa kaniya.

Ito ang aming unang blog na nagngangalang "Liongo" Maraming salamat sa pagbabasa ng aming sinuring kwento. 

Mullah, ang Unang Iranian na Dalubhasa sa Anekdota

(Mga Anekdota mula sa Iran)

Ni M. Saada Noury

Halaw at salin sa Filipino ni Marina Gonzaga-Merida

           1. Pagkilala sa May-Akda

Si Mullah Nassreddin na kilala bilang Mullah Nassr-e Din (MND), ang

pinakamahusay sa pagkukuwento ng katatawanan sa kanilang bansa. Libo-libong kuwento ng katatawanan ang naiambag ni Mullah Nassreddin sa kanilang lipunan. Tinagurian din siyang alamat ng sining sa pagkukuwento dahil sa mapagbiro at puno ng katatawanang estilo sa pagsulat. May mga nagtuturing kay MND bilang simbolo ng alamat at inilalarawan siya bilang isang mito.

2. Uri ng Panitikan

                    Gumamit ang manunulat ng anekdota upang ipahayag ang masayang karanasan ng isang tao na nagmula sa Iran. Ang anekdota ay isang akdang pampanitikan na naglalarawan ng isang kawili-wiling insedente sa buhay ng tao. Isa itong maiklig kwento ukol sa isang magandang karanasan na nagbibigay aral sa mambabasa. Ito ang ginamit ng manunulat upang ipahayag ang kanyang nagging karanasan. Gumawa ang manunulat ng mga akda na sadyang kawili-wili. Paulit-ulit itong ikinukwento bilang mga biro sa loob ng mga tahanan, tea houses, at barberya. Ito ay mabilis na nakakapukaw ng damdamin ng mambabasa. Isa sa mga linya sa kanyang akda ay ang “Mullah, nasaang ang sentro ng kalawakan?” sagot ni MND “Ang sentro ng kalawakan ay kung saan ko ipinukpok ang pako ng kabisada ng aking buriko” may sumagot “Hindi ako naniniwala” at sabi ni MND “Kung di ka naniiniwala, sige, sukatin mo!”. Ang paggamit ng mga nakakaaliw na linya ang isa sa katangian ng anekdota. 

3.Layunin ng Akda

                Ang layunin ng akda ay iparating sa mga mambabasa ang kasaysayan    ni MND at kaniyang naging karanasan sa pagsulat ng iba’t ibang kuwento.   Masuri at maintindihan ang nilalaman ng kuwento.

           4.  Tema o Paksa ng Akda

                     Mga kawili wiling pangyayari sa buhay ni Mullah Nassredin.

           5. Mga Tauhan/ Karakter sa Akda

  Ang persona na si Mullah Nassreddin o kilala sa daglat na MND.Siya ang tagapagkwento ng mga katatawanan na lagging maaalala ng mga Iranian buhat sa kanilang kabataan. Ito ang ilan sa kaniyang mga naisulat:

SUKATIN MO!

·        Ang persona na si MND. Siya ang tinanong sa akda at sumagot ng nakakatawa. At ang isang tao na nagtanong sa kanya sa loob ng tea house.

SINO ANG IYONG PANINIWALAAN?

·        Si MND ang may ari ng buriko na hinihiram ng kanyang kapitbahay. At ang kanyang kapitbahay na nanghihiram ng buriko ni MND.

  6.  Tagpuan at Panahon

                   Ang tagpuan at panahon sa isang akda ay isa sa bumubuhay sa akda.            Dahil dito nagaganap ang mahahalagang pangyayare sa akda. Sa mga akdang :

“Sukatin Mo!”

·        Naganap ito sa isang tea house. Dito nangyare ang usapan ng dalawang tauhan na sina MND at ang nagtanong sa kanya.

“Sino ang iyong paniniwalaan?”

·       Ang tagpuan dito ay sa tarangkahan ni MND kung saan lumapit sa kanya ang kanyang kapitbahay upang manghiram ng buriko. Mula dito narinig niya ang atungal ng buriko sa bakuran. Dun niya natuklasan na nagsisinungaling si MND.

  Ang mga ito ay matagal ng naganap ngunit dahil ito ay kawili-wili at

 nakakapukaw sa atensyon ng mambabasa lumaganap ito hanggang sa kasalukuyan. 

  7.      Nilalaman at Balangkas ng mga Pangyayari

                   “Sukatin Mo!”

·       Panimula – Nagtungo sa Tea house si MND.

·       Saglit na Kasiglahan - Pinukpok niya ang pako sa hulihan ng kabisada ng kaniyang buriko nang may magtanong ng “Mullah, nasaan ang sentro ng kalawakan?”

·       Suliranin – Nagtalo ang dalawang tao sa akda dahil sa pinag uusapan nila kung saan ang sentro ng kalawakan.

·       Tunggalian - (Tao laban sa tao) Pagtatalo kung saan ba talaga ang sentro ng kalawakan.

·       Kasukdulan - “Ang sentro ng kalawakan ay kung saan ko pinukpok ang pako ng kabisada ng aking buriko.” ang paliwanag ni MND ngunit di siya pinaniwalaan.

·       Wakas – Nagbiro si MND.

         “Sino Ang Iyong Paniniwalaan?”

·       Panimula – Isang kapitbahay ni MND ang nagpunta sa tarangkahan ng kaniyang bakuran.Lumabas si MND para salubungin ang kaniyang kapitbahay.

·       Saglit na Kasiglahan – Nanghiram ng buriko ang kanyang kapitbahay sa kanya. Ngunit sinabi nito na hiniram ito ng iba.

·       Suliranin – Hindi niya ipinahiram ang kanyang buriko.

·       Tunggalian – (Tao laban sa tao) Nalaman ng kanyang kapitbahay na nagsisinungaling siya kaya sumama ang loob nito.

·       Kasukdulan – Maya-maya ay may narinig na atungal ang kanyang kapitbahay na nagmula ang tunog sa bakuran  ni MND.

·       Wakas – Natuklasan nito na nagsisinungaling lamang si MND. Sinagot siya ni MND ng pasalungat. “Sino ang iyong paniniwalan, ang buriko o ang iyong Mullah?”

   8.   Mga Kaisipan o Ideyang Taglay ng Akda

                    Ang ideya ng akda ay kung saan ang mga tao ay di naniniwala sa sinasabe ni Mullah at ang kanyang mga sagot ang puro kapilosopohan.

   9.      Istilo ng Pagkakasulat ng Akda / Mga Teoryang Pampanitikan

Bayograpikal

·        Ang kanyang mga naisulat na anekdota ay base o hango sa kanyang mga karanasan. Naiipapakita sa mga anekdota ang mga katatawanang nangyari sa kanyang buhay upang maaliw din ang kanyang mga mambabasa.

Sikolohikal

·       Ang kanyang mga naikikilos sa kanyang mga anekdota ay bunga ng mga isinasagot o isinasabi ng mga tao sa kanyang mga paniniwala o mga sinasabi.

Klasismo

·       Ang mga akdang kanyang mga akda ay nakaabot hanggang sa kasalukuyan at hindi ito nalalaos.

         Eksistensyalismo

·        Naipakita sa isa sa kanyang mga anekdota (Sino Ang iyong paniniwalaan?)  na siya ay nagdesisyon kung kanya bang ipapahiram ang kanyang buriko sa kanyang kapitbahay.

   10.      Buod:

Si Mullah Nassredin or Mullah Nassr-e Din na kilala sa daglat na MND,    ay ang tagapagkuwento ng mga katatawanan na laging maaalala ng mga  Iranians buhay sa kanilang kabataan. Ang mga kuwento ni MND ay binubuo  ng isa sa mga di pangkaraniwang pagkilala sa kasaysayan ng metapisika. Ilan sa mga anekdota ni MND ang Sukatin Mo! na kung saan may nagtanong sa kanya kung saan ang sentro ng kalawakan at nang sinagot nya ito, hindi ito naniwala kaya kanyang sinabi ay "Sige, Sukatin Mo!" at ang isa pa ay ang "  Sino Ang Iyong Pagkakatiwalaan" kung saan ang isang kapitbahay ni MND ay nanghihiram ng kanyang buriko ngunit ayaw nya at sinabing may  nakapaghiram na; at maya maya, sumigaw ang kanyang kapitbahay ng "sinungaling! Nariyan siya sa likod g pader!" at sinagot ni MND ay "Sino ang iyong paniniwalaan? Ang buriko o ang iyong Mullah?"

Paglisan

Things Fall Apart ni Chinua Achebe

Isinalin sa Filipino ni Julieta U. Rivera

Sinuri ng Pangkat 4 ng 10- Cobalt

1.    Pagkilala sa May-akda

                                     Si Albert Chinualumogu Achebe ay isang Nigerian na ipinanganak noong Nobyembre 15, 1930 sa Ogidi sa Silangang Nigeria. Siya ay naging isang novelist, poet, professor, at critic. Lagi siyang nangunguna sa klase noon kung kaya’y nakakuha siya ng pagkakataong maging iskolar at makapag-aral ng medisina ngunit siya ay nag-aral ng English literature sa University College (ngayon ay University of Ibadan).Pagkatapos niyang mag-aral ay nagtrabaho siya sa Nigerian Broadcasting Service at lumipat sa Laos. Marami rin siyang natanggap na gantimpala tulad na lamang ng Margaret Wrong Prize, New Statesman Jock Campbell Prize, Commonwealth Poetry Prize at 2007 Man Booker International. Taong 1990, habang ipinagdiriwang ang kanyang ika-60 na kaarawan, nasangkot sa isang aksidente si Achebe na naging dahilan ng kaniyang pagkalumpo. Namatay siya noong Marso 21, 2013 sa Boston, Massachusetts kung saan siya nagtuturo bilang university professor ng African studies. Ilan sa kaniyang mga naisulat ay ang mga sumusunod: -Things Fall Apart -No Longer at Ease -Arrow of God -A Man of the People -Anthills of the Savannah Bilang manunulat, ginagamit niya ang wikang Ingles upang ilantad, pag-isahin, at ipaalam sa nakararami ang napakaraming kaugalian o kultura ng kanyang bansang Nigeria.

2.    Uri ng panitikan

                                 Ang nobela, akdang-buhay o kathambuhay ay isang mahabang kuwentong piksiyon na binubuo ng iba't ibang kabanata. Mayroon itong 60,000-200,000 salita o 300-1,300 pahina. Noong ika-18 siglo, naging istilo nito ang lumang pag-ibig at naging bahagi ng mga pangunahing henerong pampanitikan. Ngayon, ito ay kadalasan may istilong artistiko at isang tiyak na istilo o maraming tiyak na istilo. Ang nobela ay may 9 na katangian: •tagpuan - lugar at panahon ng mga pinangyarihan tauhan - nagpapagalaw at nagbibigay buhay sa nobela banghay - pagkakasunud-sunod ng mga pangyayari sa nobela pananaw - panauhang ginagamit ng may-akda a. una - kapag kasali ang may-akda sa kwento b. pangalawa - ang may-akda ay nakikipag-usap c. pangatlo - batay sa nakikita o obserbasyon ng may-akda tema - paksang-diwang binibigyan ng diin sa nobela damdamin - nagbibigay kulay sa mga pangyayari pamamaraan - istilo ng manunulat pananalita - diyalogong ginagamit sa nobela simbolismo - nagbibigay ng mas malalim na kahulugan sa tao, bagay at pangyayarihan

3.     Layunin ng may akda

                Ito ay nagpapakita ng mga aral na kailangan nating bigyan ng pansin. Kung titignan sa mas simpleng paraan ay dapat tayong magdesisyon hindi para sa ating sarili kungdi para sa tama at ito ang mahalagang bagay na hindi nagawa ni Okonkwo na nais ipahatid ng nagsulat ng akda.

4.     TEMA O PAKSA NG AKDA

                Ang tema ng akda ay katapangan ng pangunahing karakter sa akda, pagmamahal sa sariling nayon o bayan, kagitingan ng isang tunay na lider na may kakayahan na pangunahan at ayusin ang kanyang mga nasasakupan at ang pagmamahal sa kanyang mga kababayan at mga taong nakapaligid sakanya.

5.     MGA TAUHAN/ KARAKTER SA AKDA

·       Okonkwo – Ang bida sa nobela. Isang magaling na lider at may gusting patunayan ngunit nabigo.

·        Unoka – Si Unoka ay ang ama ni Okonkwosiya ay tamad at miserable ang buhay. Siya ang nag-udyok sa bida upang hindi maging katulad niya.

·        Obierika- Ang pinakamatalik na kaibigan ni Okonkwo.

·        Ikemefuna- Isang batang lalaki na galling sa tribo ng Mbiano. Inalagaan siya ni Okonkwo dahil siya ang tanda ng pagkakaayos ng dalawang tribo, tinuring nila ang bawat isa na parang tunay na kapamilya.

·        Ogbuefi Ezeudu- Ang nagpaalam kay Okonkwo na dapat patayin si ekemefuna ayon sa orakulo.

·        Mr. brown – Ang puti na malapit ang loob sa tribo umuofia ngunit namatay rin dahil sa karamdaman.

       6.TAGPUAN/PANAHON

                      Karamihan sa mga kuwento ay nagaganap sa kathang-isip na nayon ng Iguedo, na nasa Umuofia clan. Ang Umuofia ay matatagpuan sa kanluran ng aktuwal na lungsod ng Onitsha sa East Bank ng Niger River sa Nigeria. Ang mga pangyayari ng nobelang lumabas sa 1890s. [3] Ang kultura na itinatanghal, sa mga taong Igbo, ay katulad ng sa lugar ng kapanganakan ni Achebe ng Ogidi, kung saan ang mga taong nagsasalita ng Igbo ay naninirahan sa mga grupo ng mga independiyenteng nayon na pinamahalaan ng mga matatandang pinuno. Ang mga kaugalian na inilarawan sa nobelang salamin ang mga aktwal na mga taong Onitsha, na naninirahan malapit sa Ogidi.

7. NILALAMAN O BALANGKAS NG MGA PANGYAYARI
Hindi pangkaraniwan ang kabuohan ng akda. Ang pagkakabuo ng balangkas ay hindi rin naayon dahil kung titignan ang akda ay parang walang resolusyon sa mga problema ng bida. Sa akdang ito nagpapakita ng konsyensiya at pagiging makasarili dahil gusto niyang mapanatiling matapang siya at nung may plano si ezeudu binalaan niya si Okonkwo na wag makialam sa planong iyon dahil ama na rin ang turing sa kaniya ni ikemefuna. Kaya guimawa siya ng paraan para matulungan si ezeudu, inuto niya si ikemefuna at agad niyang tinaga ito sa harap nila ng hindi man lang niya naiisip na ama na ang turing sa kaniya. At may napatay din siyang labing-anim na taong gualng sa buril ni ezeudu. Tumungo agad siya sa mbanta at doon na nanirahan dahil sa mga ginawa niyang pagsasala. At ang wakas ay namatay rin siya dahil kinitil niya ang sariling buhay.

8. MGA KAISIPAN O IDEYANG TAGLAY NG AKDA

Nagbibigay ito ng aral sa mga mambabasa na dapat pagisipan muna kung tama ba o karapat dapat ba itong gawin o hindi, dahil minsan hindi na iniisip kung tm aba ang ating mga ginagwa kung kaya’y sa dulo ay pinagsisisihan natin.

9. ESTILO NG PAGKAKASULAT NG AKDA

Kung babasahin ay tila isang ordinaryong nobela lamang ito ngunit kung pagpapatuloy ay maganda ang nilalaman nito. Hindi pangkaraniwan ang pagkakasulat sapagkat sa una hanggang gitna ay maganda pa ang takbo nito ngunit habang papalapit sa dulo ay mas nagkakaroon pa ng problema ang bida.

10. BUOD

Si Okonkwo, isang matapang at respetadong mandirigma, nagmula sa lahi ng mga Umuofia, isang hindi gaanong kilala at hindi kalakihang tribo sa Nigeria. 

Labingwalong taong gulang noon si Okonkwo nang matalo niya sa isang labanan si Amalinze, ang Pusa. Dahil dito kinilala ang katapangan ni Okonkwo mula Umuofia hanggang Mbaino.  Sa  maraming pagkakataon, ipinamalas ni Okonkwo ang kaniyang katapangan upang mapagtakpan ang laman ng kaniyang dibdib laban sa kaniyang ama, si Unoka na sa kaniyang tingin ay mahina at talunan. Walang nagawang mahusay ang kaniyang amang si Unoka dahil sa kaniyang katamaran. Sa halip, puro kahihiyan ang iniwan nito sa kanilang pamilya sapagkat nag-iwan pa ito ng maraming utang sa mga kanayon bukod pa sa pinabayaan niya ang kaniyang pamilya. Ang naging buhay na  ito ni Unoka ay laban kay Okonkwo. Kaya pinatunayan niyang naiiba siya sa kaniyang ama. Para patunayan ang kaniyang kakayahan sa pamumuno, pinamahalaan niya ang siyam na nayon. At siya ay nagtagumpay. Tatlo ang kaniyang naging asawa, nakapundar ng mga ari-arian na nagpapatunay lamang ng kaniyang pagiging masipag. Naging matapang na mandirigma at makapangyarihan siya sa buong nayon. Dahil dito, siya ay kinilalang lider ng kanilang tribo.

Dahil sa kaniyang kakayahan sa pamumuno, pinili si Okonkwo ng mga kanayon upang ipagtanggol si Ikemefuna, ang lalaking kinuha bilang tanda ng  pakikipagkasundo sa kapayapaan sa pagitan ng Umuofia at isang nayon pagkatapos mapatay ng tatay ni Ikemefuna ang isang babaeng Umuofian. Tumira ang batang lalaki kina Okonkwo. Naging magiliw at magkasundo naman ang dalawa. Itinuring ng bata si Okonkwo bilang pangalawang magulang. 

Isang araw, lihim na ipinaalam  ni Ogbuefi Ezeudu, isa sa matatandang taga-Umuofia, ang planong pagpatay kay Ikemefuna. Binalaan ni Ezeudo na huwag makialam sa planong ito si Okonkwo. “Hindi ka dapat makialam  sa isasagawang iyon ng  kalalakihan ng Umuofia sapagkat isang ama na ang turing ni Ikemefuna sa iyo,” wika ni Ogbuefi Ezeudu kay Okonkwo. Dahil dito, gumawa ng paraan si Okonkwo.  PInaniwala niyang ihahatid na si Ikemefuna sa kaniyang tunay na ina. Naglakbay ang bata kasama ang ilang kalalakihan ng Umuofia. Sa gitna ng kanilang paglalakbay, sinugod ng mga kasamang lalaki si Ikemefuna upang patayin ngunit nakatakas ang bata. Nagpasaklolo ito sa kaniyang ama-amahan. Noon ay nasa harapan ng mga katribo si Okonkwo upang mapanatili ang ipinakitang katapangan, tinaga niya ang bata sa harapan nila sa kabila ng paghingi ng awa sa itinuring na ama. Nakalimutan ni Okonkwo ang naging usapan nila ni Ogbuefi Ezeudu. Umuwi si Okonkwo na mag-isa. Wala na ang batang tumulong at gumabay sa kaniya. Naging simula naman iyon ng malaking pagbabago kay Okonkwo. Hindi na siya makakain, hindi na makatulog, hindi na rin makapag-isip nang maayos.  Ramdam niya sa kaniyang sarili ang depresyong siya rin naman ang may pagkakamali  kaya’t upang maibsan ang kapighatian at huwag matulad sa kaniyang ama na isang sawi ay nagtungo siya sa kaniyang kaibigang si Obierika. Humingi siya ng payo rito  at nakaramdam naman siya ng kaunting gaan ng loob. Nagkasakit naman noon si Ezinma, anak na babae ni Okonkwo, ngunit gumaling din sa tulong ng mga halamang gamot na ipinanlunas ng kaniyang ama.

Lumipas ang panahon, nabalitaan ni Okonkwo na namatay si  Ogbuefi Ezeudu. Nakaramdam  ng konsensiya  si Okonkwo sapagkat nang huling makausap niya ito  ay noong bigyan siya nito ng babala tungkol sa pagkonsulta sa orakulo na papatayin si Ikemefuna. Pinuno ng malalakas na tunog ng tambol na sinasabayan ng alingawngaw ng  malakas na putok ng baril ang maririnig  sa paligid habang nakaburol si Ogbuefi Ezeudu.  Kagimbal-gimbal na trahedya ang bumulaga sa lahat ng mga naroroon nang pumutok ang baril ni Okonkwo at tamaan ang labing-anim na taong gulang na anak ng yumao. Dahil dito, kailangang pagbayaran ni Okonkwo ang nagawang kasalanan laban sa kaniyang kaangkan. Isang malaking pagkakasala sa diyosa ng Lupa ang pumatay at makapatay ng kauri. Hinakot lahat ni Okonkwo ang kaniyang mga ari-arian at mahahalagang kagamitan at nagtungo sa Mbanta, lugar ng kapanganakan  ng kaniyang ina dala ang kaniyang buong pamilya. Sinunog ang mga natirang hayop, kubo, at mga naiwang pag-aari ni Okonkwo tanda ng paglilinis sa buong pamayanan sa kasalanan nito. Malugod naman silang tinanggap ng mga kaanak higit lalo ang tiyuhin nitong si Uchendu. Tinulungan nila sina Okonkwo na makapagpatayo ng kanilang munting pamayanan at pinahiram ng mga butil na pagsisimulan ng kanilang munting kabukiran. Malagim at mahirap man ang sinapit ni Okonkwo, pinilit niyang tanggapin ang lahat at muling magbalik sa kung saan siya nagmula. 

                Dumaan ang dalawang taon ng pagkakapatapon kina Okonkwo. Sa mga taong iyon matiyagang kinukuha at inaani ni Obierika ang mga pananim ni Okonkwo sa dating lugar. Ibinebenta niya ito at ibinibigay ang pinagbilihan kay Okonkwo. Buong sipag niya itong ginagawa hanggang sa makabalik na si Okonkwo sa Umuofia. Isang masamang balita naman noon ang ipinabatid ni Obierika nang minsang nagdala siya ng pinagbilhan kay Okonkwo. Winasak daw  ng mga puti ang Abame, isa ding pamayanan ng mga Umuofia. 

                Hindi naglaon, may mga dumating na misyonero sa Mbanta.  Sa tulong ng isang interpreter na si G. Kiaga, kinausap ni G. Brown, lider ng mga misyonero ang mga taga-Mbanta. Ayon sa kanila, ang pagsamba sa mga diyos-diyosan ay isang malaking kasalanan at hindi katanggap-tanggap sa  simbahan. Lalong  hindi  maunawaan ng mga taga-Mbanta kung paanong  ang Tatlong Persona ay naging iisang Diyos katulad ng ipinaliliwanag ng mga misyonero tungkol sa dapat na pagsamba sa iisa lamang na Panginoon. Layunin ng mga misyonero na dalhin ang Kristiyanismo sa Mbanta at hindi ang tuligsain sila. Nagkasakit si G. Brown at pinalitan ni Rev. James Smith, isang malupit at bugnuting misyonero. Nagkaroon ng relihiyon ang mga taga-Mbanta. Habang isinasagawa ang taunang seremonya para sa pagsamba sa Bathala ng Lupa hinablot ni Enoch ang takip sa mukha ng isang Egwugwu, katumbas ng pagkitil sa espiritu ng mga ninuno. Kinabukasan, sinunog ng Egwugwu ang tahanan ni Enoch at ang simbahang itinayo nina Rev. Smith.

                Ikinapanlumo ng Komisyoner ng distrito ang naganap na panununog sa kanilang  simbahan. Dahil dito humiling siya ng pakikipagpulong sa pinuno ng mga Umuofia. Sa pulong, pinosasan ang mga dumalong pinuno ng mga Umuofia at ikinulong. Nakatikim ng pandudusta, masasakit na salita at pang-aabuso ang mga pinuno ng Umuofia.

                Pagkatapos mapalaya ang mga bilanggo, agad silang nagpulong at napagkasunduang tumiwalag. Inakala ni Okonkwo na nais ng mga kaangkan na maghimagsik kung kaya’t gamit ang machete pinatay niya ang pinuno ng mga mensaherong lumapit sa mga kaangkan niya. Hinayaan naman ng tao na makatakas ang iba pang mensahero at doon napagtanto ni Okonkwo na hindi handa ang kaniyang mga kaangkan sa isang giyera.

Dumating sa lugar ni Okonkwo ang Komisyoner ng Distrito upang imbitahan siya sa isang pagdinig sa korte subalit  natagpuan na lamang niyang nakabitin si Okonkwo. Nagpatiwakal si Okonkwo.  Ibinaba nina Obierika ang katawan ni Okonkwo. Gumimbal sa buong nayon ang nangyaring ito  sapagkat kinikilala nila na ang pagpapatiwakal ay isang malaking kasalanan at bukod dito si Okonkwo ay nakilala sa pagiging matapang at malakas. “Ang taong iyan ay kilala at tanyag sa buong nayon, dahil sa kaniyang ginawang pagpapatiwakal, matutulad lamang siya sa isang inilibing na aso.” Sabi ni Obierika, ang kaniyang kaibigan.